Ανοδο σε υψόμετρο μετά απο μια κατάδυση

Πολλές φορές έχει συζητηθεί και δικαιολογημένα επικρατεί φόβος, το θέμα δεν είναι ξεκάθαρο, ακούμε συνεχώς διαφορετικά πράγματα από οργανισμό σε οργανισμό, από τους κατασκευαστές DC και σχεδόν όλοι οι δύτες αναρωτιούνται συνεχώς σε τι υψόμετρο μπορώ να ανέβω μετά από μια κατάδυση.

Θα προσπαθήσω να προσεγγίσω το θέμα με βάση την δική μου εμπειρία  μιας και έχω κάνει πάρα πολλές βουτιές σε μεγάλο υψόμετρο και η πρακτική αποδεικνύει πως η προσέγγιση είναι σωστή.

Εκείνο που πρέπει υποχρεωτικά να προσέξουμε είναι η τήρηση του καταδυτικού προφίλ το οποίο προκύπτει μετά από υπολογισμούς και χρήση πινάκων αποσυμπίεσης.

Η χρήση πινάκων επιβάλλεται για τους εξής λόγους:

1. Διότι μας αναγκάζουν να πραγματοποιήσουμε ένα ορθογώνιο προφίλ κατάδυσης,
2. Είναι πιο ασφαλείς,
3. Μας δίνουν στοιχεία για υπολογισμούς πριν την κατάδυση 
4. Μας παρέχουν ευελιξία αλλαγής του προφίλ κατάδυσης ακόμα και υποβρυχίως,
5. Έχουμε με μια ματιά απόλυτη σύγκριση διαφορετικών προφίλ και επιλογή του ασφαλέστερου 
6. Και διάφορα άλλα πλεονεκτήματα με επίκεντρο την ασφάλεια.

Κατ’ αρχήν θα πρέπει να γνωρίζουμε το υψόμετρο που θα ανεβούμε μετά την κατάδυση την οποία επιθυμούμε να πραγματοποιήσουμε και ανάλογα υπολογίζουμε ένα προφίλ κατάδυσης το οποίο στη συνέχεια τηρούμε με ευλάβεια.

Γνωρίζουμε ότι μια κατάδυση στα -10 m μπορούμε να βουτήξουμε απεριόριστο χρόνο και να αναδυθούμε χωρίς κίνδυνο νόσου DCS αφού κρατήσουμε την ταχύτητα ανόδου και μια προληπτική αποσυμπίεση 3min στα -3 έως -5m.

Η παρακάτω εικόνα απεικονίζει την φόρτιση/αποφόρτιση των ιστών τη στιγμή της εξόδου μετά από 100 min κατάδυσης στα -10 m.

Με βάση αυτό το δεδομένο η σχέση των πιέσεων είναι 2:1, δηλαδή (πίεση στα -10m : ατμοσφαιρική πίεση), αυτό σημαίνει ότι κάτω από ομαλές συνθήκες στο επίπεδο της θάλασσας οι ιστοί του σώματός μας ανέχονται πλήρως την μερική πίεση του αζώτου χωρίς να κινδυνεύουμε από νόσο DCS.

Είναι γνωστό ότι η πίεση της ατμόσφαιρας μειώνεται σταδιακά 0,01 bar ανά 100 m υψόμετρο.

Γνωρίζουμε ότι η πίεση (κανονικά 1013 mbar) είναι μεταβλητό μέγεθος  και κυμαίνεται από 980 mbar (χαμηλό βαρομετρικό) μέχρι 1035 mbar (υψηλό βαρομετρικό), για τους υπολογισμούς μας χρησιμοποιούμε 1 bar, η μικρή απόκλιση δεν επηρεάζει την ασφάλεια μας.    

Επομένως στα 2000 m υψόμετρο η ατμοσφαιρική πίεση είναι 0,80 bar.

 

Με την παραδοχή των παραπάνω, τίθεται το ερώτημα, σε πιο βάθος μπορoύμε να καταδυθούμε χωρίς περιορισμό χρόνου και στην συνέχεια να ανέβουμε σε υψόμετρο 2000m χωρίς κίνδυνο νόσου.

Να μεταφέρουμε τώρα αυτή τη διαπίστωση σε ένα πραγματικό παράδειγμα και να υπολογίσουμε το προφίλ κατάδυσης (το βάθος κατάδυσης στην θάλασσα) το οποίο μας επιτρέπει να ανέβουμε αμέσως μετά σε συγκεκριμένο υψόμετρο χωρίς ρίσκο νόσου DCS.

2/1 = Χ * 0,80 bar

X = 2 * 0,80 bar

Χ = 1,6 bar απόλυτη πίεση

X = 1,6 bar - 1bar (atm. πίεση)

X = 0,6 bar, αντιστοιχεί με 6 m βάθος  

Η παρακάτω εικόνα απεικονίζει την φόρτιση/αποφόρτιση των ιστών τη στιγμή της εξόδου μετά από 100 min κατάδυσης στα -6 m. 

Καταλήγουμε λοιπόν στο ασφαλές συμπέρασμα ότι, για να ανεβούμε σε υψόμετρο 2000 m αμέσως μετά από μια κατάδυση χωρίς όριο χρόνου δεν πρέπει να είναι βαθύτερη από – 6 m, (κάτω από κανονικές συνθήκες και σε υψόμετρο +0 m, στην επιφάνεια της θάλασσας θα ήταν – 10 m).

Πίεση ιστών ppN2 σε υψόμετρο 2000 m

 

Ανοχή πίεσης ιστών ppN2 σε υψόμετρο 2000 m

Συμπέρασμα:

Μετά από μια κατάδυση κορεσμού στα  -6 m βάθος στην θάλασσα, επιτρέπεται να ανέβουμε σε υψόμετρο 2000 m, διότι ακόμα και ο πιο ευάλωτος ιστός ανέχεται την μερική πίεση του αζώτου ppN2 στα 2000 m η οποία  δεν ξεπερνάει τα 1,248 bar. Ο χρόνος ανάβασης μέχρι το υψόμετρο των 2000 m ευνοεί θετικά την αποφόρτιση του αζώτου και κατ' επέκταση την ασφάλεια μας, με την προϋπόθεση, ότι η ανάβαση δεν θα γίνει πολύ γρήγορα π.χ με ελικόπτερο, αν χρησιμοποιήσουμε αυτοκίνητο, τότε για ακόμα μεγαλύτερη ασφάλεια οδηγούμε αργά και σταματάμε για 1-2 min σε κάθε αλλαγή υψομέτρου +500 m περίπου. .

Ας εξετάσουμε και ένα άλλο συνηθισμένο προφίλ κατάδυσης το οποίο μας επιτρέπει αμέσως μετά την κατάδυση να ανεβούμε σε υψόμετρο 2000 m. 

Παρατήρηση: 
Η επιλογή των καταδύσεων πρέπει να είναι σε λογικά βάθη, π.χ. 21, 24, 27 m και επιδιώκουμε να είναι μέσα στο "χρόνο 0". Όσο πιο βαθιά είναι η κατάδυση τόσο πιο πολύ περιορίζει το συνολικό χρόνο της βουτιάς που θα προκύψει από τους υπολογισμούς.

Παράδειγμα:

Προγραμματίζουμε μια κατάδυση σε βάθος -24 m

Το ζητούμενο είναι πιο είναι το αντίστοιχο ισοδύναμο βάθος των -24 m (στη θάλασσα) το οποίο αντιστοιχεί σε υψόμετρο 2000 m.

Β ισοδ.    = Ισοδύναμο βάθος στα 2000 m
Β πραγμ. = Πραγματικό βάθος κατάδυσης -24 m  (Θάλασσα)
b θάλ.     = Βαρομετρική πίεση  1 bar (στο επίπεδο της θάλασσας)
b λίμνη.   = Βαρομετρική πίεση  0,8 bar στα 2000 m

                        b θαλ.

      Β ισοδ. = ------------ Χ Β πραγμ.

                       b λίμνη

                    
                       1 bar

      Β ισοδ. = ------------ Χ 24 m = 30 m

                      0.8 bar

Το ισοδύναμο βάθος το οποίο προκύπτει από τον παραπάνω υπολογισμό επιβεβαιώνεται και από τον πίνακα U.S. Diving Manual.

Οι μικρές αποκλείσεις που παρατηρούμε είναι αποτέλεσμα των στρογγυλοποιήσεων της βαρομετρικής πίεσης και της μετατροπής από feet σε m, είναι όμως αμελητέες.

Για να γίνει πιο κατανοητό, καταδυόμαστε στα – 24 m με στοιχεία που αντιστοιχούν στα – 30 m, αυτό σημαίνει οι ιστοί του σώματος φορτίζονται - απορροφούν μικρότερη ποσότητα N2. 

Χρησιμοποιούμε αποκλειστικά τον πίνακα "DECO 2000", το DC το έχουμε μόνο για την ένδειξη βάθους και χρόνου ακολουθώντας αποκλειστικά ορθογώνιο προφίλ κατάδυσης.

Καταδυόμαστε στο προγραμματισμένο βάθος -24 m διαβάζουμε όμως στον πίνακα το υποθετικό  - ισοδύναμο βάθος, δηλαδή -30 m το οποίο αντιστοιχεί στο υψόμετρο 2000 m.

Πραγματοποιούμε την κατάδυση αυστηρά στα -24 m και ακολουθούμε τους χρόνους και πιθανές στάσεις αποσυμπίεσης αν χρειαστεί βάση του ισοδύναμου βάθους των 30 μέτρων.

Έτσι λοιπόν οι ιστοί φορτίζονται με χαμηλότερη μερική πίεση αζώτου ώστε o πιο ευάλωτος ιστός (οδηγός ιστός) να ανέχεται τη μερική πίεση του αζώτου N2 στο υψόμετρο των 2000 m χωρίς πρόβλημα, το άζωτο (N2) απελευθερώνεται φυσιολογικά μέσω του αναπνευστικού συστήματος.

Αυτό μπορεί να αποδειχτεί με τον εξής μαθηματικό τύπο (A. Bühlmann):

O πιο ευάλωτος ιστός (οδηγός ιστός) προκύπτει από το υπολογισμό όλων των ιστών (16+1b) σε κάθε αλλαγή πίεσης περιβάλλοντος (για τον πίνακα "DECO 2000" κάθε 3 m βάθος, για τα DC κάθε 3 – 5 sec.) είναι ο ιστός με την μικρότερη ανοχή στην μερική πίεση του αζώτου ppN2. 

Αυτό σημαίνει ότι, για κάθε συγκεκριμένο βάθος 17 μαθηματικές πράξεις όσοι είναι και οι ιστοί του σώματος, ο ιστός με την μικρότερη ανοχή  είναι ο πιο ευάλωτος, ο πιο επικίνδυνος ιστός, βρίσκεται σε κατάσταση λίγο πριν την απελευθέρωση του αζώτου, δηλαδή λίγο πριν από την δημιουργία φυσαλίδων. 

Στην διάρκεια μιας κατάδυσης όλοι οι ιστοί περνούν το στάδιο του οδηγού ιστού, εναλλάσσονται μεταξύ τους ανάλογα με την διάρκεια της κατάδυσης, την πίεση περιβάλλοντος (βάθος), ταχύτητα ανόδου κ.λ.π., η εναλλαγή των ιστών  σαν οδηγού ιστών σταματάει όταν όλοι οι ιστοί αποφορτίσουν πλήρως το άζωτο, η συγκεκριμένη διαδικασία διαρκεί πολλές ώρες μετά την κατάδυση.

Ας δούμε το προφίλ της συγκεκριμένης κατάδυσης με την βοήθεια εικόνων.

Βάθος                 : -24 m

Χρόνος Βυθού :   20 min

Αποσυμπίεση  :     2 min στα 3m, 
Άνοδο                 : από τα -20m μέχρι τα -3m +2min 
Άνοδο                 : από τα -3 m μέχρι την επιφάνεια +1min 

Σύνολο               :  26 min. 

Στο εσωτερικό της είκονας της εικόνας 1,  βλέπουμε ενα δεύτερο γραφημα το οποίο απεικονίζει την κατάσταση των ιστών στο τέλος της κατάδυσης, οδηγός ιστός (ο πιο ευάλωτος ιστός) εναι o Compartiment 6 με χρόνο ημιζωής (Τ1/2 38,3 min), παρατηρούμε ότι ο 2ος, 3ος, 4ος και 5ος ιστός παρουσιάζουν στιγμιαία μεγαλύτερη μερική πίεση ppN2 από ότι ο 6ος οδηγός ιστός, εχουν όμως μεγαλύτεη ανοχή στην μερική πίεση του αζώτου. 

Μετά από 4-5 min η μερική πίεση των γρήγορων ιστών εκτονώνεται κάτω από το όριο 1,56 bar. 

Ως γνωστό οι γρήγοροι ιστοί φορτίζουν-αποφορτίζουν πολύ γρήγορα, έχουν όμως μεγαλύτερη ανοχή στην μερική πίεση του αζώτου από ότι οι μεσαίοι και οι αργοί ιστοί.

Εικόνα: 1

Στην εικόνα 2, βλέπουμε την πίεση περιβάλλοντος σε κάθε στιγμή της κατάδυσης (μπλε γραμμή) και την μικρότερη πίεση την οποία δεν επιτρέπεται να παραβιάσουμε προς τα κάτω (κόκκινη γραμμή).

Ένα ατύχημα είναι πιθανό μόνο με βίαιη ανάδυση ως την επιφάνεια, ή αν παραβιάσουμε την αποσυμπίεση στο 23 min της κατάδυσης . Αμέσως μετά την έξοδο μας από το νερό εκτονώνεται - μειώνεται σταδιακά η μερική πίεση του αζώτου στους ιστούς μέχρι τη πλήρη αποφόρτιση τους.

Εικόνα: 2

Στη συνέχεια για να έχουμε πλήρη εικόνα με το τι συμβαίνει στην συγκεκριμένη κατάδυση, θα δούμε και μια τρίτη εικόνα (εικόνα: 3) η οποία απεικονίζει σε όλη την διάρκεια της κατάδυσης την φόρτιση / αποφόρτιση όλων των ιστών μέχρι να επέλθει η ισορροπία στο περιβάλλον στο οποίο βρισκόμαστε.

 

 Εικόνα: 3

Είδαμε λοιπόν αναλυτικά το προφίλ της κατάδυσης που επιθυμούμε να πραγματοποιήσουμε.

Τώρα θα εξετάσουμε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως υπολογίσαμε στο παράδειγμα 1, το ισοδύναμο προφίλ το οποίο αντιστοιχεί  στο υψόμετρο των 2000 m

Βάθος                 : 30 m

Χρόνος Βυθού : 12 min

Αποσυμπίεση  : δεν είναι απαραίτητη 
Άνοδο                 : μέχρι την επιφάνεια +3min

Σύνολο                : 15min.

Παρατηρούμε ότι σε αυτό το συγκεκριμένο προφίλ ο πιο ευάλωτος ιστός είναι ο 3^ος ιστός (εσωτ. γράφημα (εικόνα: 4) Compartiment 3 με χρόνο ημιζωής (Τ½ 12,5 min), δεν μας απασχολεί ιδιαίτερα αφού επιτρέπει την έξοδό μας από το νερό χωρίς στάση αποσυμπίεσης.

  
Εικόνα: 4

Στην εικόνα 5 βλέπουμε, παρ’ ότι η κατάδυση είναι πιο βαθιά (ισοδύναμο προφίλ στα 2000 m) δεν έχουμε υποχρεωτική στάση αποσυμπίεσης, ένα ατύχημα είναι πιθανό εφόσον δεν τηρήσουμε το όριο της μέγιστης ταχύτητας ανόδου (10 m / min). 

Εικόνα: 5

Η εικόνα 6, απεικονίζει την φόρτιση/αποφόρτιση όλων των ιστών στην διάρκεια την κατάδυσης μέχρι τη πλήρη αποφόρτιση τους στην επιφάνεια.

Εικόνα: 6

Καθοριστικό ρόλο παίζει το 3^ο προφίλ (εικόνα: 7) το οποίο είναι το προφίλ που θα ακολουθήσουμε, ώστε μετά τη βουτιά να μπορούμε χωρίς κίνδυνο να ανεβούμε σε υψόμετρο 2000 m.

Βάθος                 : -24 m

Χρόνος Βυθού :  12 min (προκύπτει από το ισοδύναμο προφίλ στα 2000 m)

Αποσυμπίεση  :  δεν είναι απαραίτητη
Άνοδο                 :  από τα -24 μέχρι την επιφάνεια +3 m

Σύνολο                :  15min.

Στο συγκεκριμένο προφίλ (εικόνα: 7) παρατηρούμε ότι, ο πιο ευάλωτος ιστός είναι ο 4^ος, Compartiment 4 με χρόνο ημιζωής (Τ½ 18,5min), δεν μας απασχολεί ιδιαίτερα αφού μας επιτρέπει άμεσα την έξοδό μας από το νερό.

Εικόνα: 7

Ένα ατύχημα είναι πιθανό μόνο αφού παραβιάσουμε την ταχύτητα ανόδου 10m / min (εικόνα 8).

Εικόνα: 8

Η εικόνα 9, απεικονίζεται την φόρτιση/αποφόρτιση όλων των ιστών στην διάρκεια την κατάδυσης μέχρι τη πλήρη αποφόρτιση τους στην επιφάνεια.

Εικόνα 9 

Βάσει όλων αυτών των δεδομένων παρατηρούμε στον πίνακα “Deco 2000” ότι το επαναλειπτικό Grupp (Repetitive-Grupp) είναι το “D”.

Αυτό τεκμηριώνεται και από τον παρακάτω πίνακα: NAVSEA OOC

Repetitive-Grupp “D”, υψόμετρο 7000 feet = 2133,6 m 
(1 feet = 0,304801 m) 

Ο πίνακας μας επιτρέπει να ανεβούμε σε υψόμετρο 2133,6 m μετά από 9 min.

Τελικό συμπέρασμα:

Μετά από τη συγκεκριμένη κατάδυση που υπολογίσαμε, 

Βάθος                                         : -24 m, 
Συνολικό χρόνο κατάδυσης     :  15 min, 

επιτρέπεται να ανεβούμε σε υψόμετρο 2000 m αμέσως μετά την εξοδό μας από το νερό χωρίς να διατρέχουμε κανένα κίνδυνο. 

Σημείωση: Η επιλογή του υψομέτρου φαντάζει ακραία, την επέλεξα μονο και μόνο για να είναι κατανοητές οι διαφορές των πιέσεων και να είναι ορατές στις εικόνες. Θα μποράσα να επιλέξω οποιοδήποτε υψόμετρο 900, 1000, 1200, ή 1500 m, ο τρόπος υπολογισμού παραμένει ίδιος.

Χρήστος Ευθυμίου