Υπερκαπνία (σύνδρομο “Essoufflement”)

Το σύνδρομο “Essoufflement” γαλλική λέξη που μεταφράζεται σε υπερκαπνία, δύσπνοια, σύνδρομο το οποίον εμφανίζεται υποβρυχίως αναπνέοντας από καταδυτική συσκευή και μπορεί να εξελιχτεί ακόμα και σε Black-out.

Συνήθως παρουσιάζεται σε αυτοδύτες οι οποίοι:

1. δεν έχουν καλή φυσική κατάσταση
2. έχουν παθολογικά αίτια
3. όταν δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν σε πολύ δύσκολες απαιτήσεις μιας κατάδυσης
4. σε κατάδυση με χαμηλή θερμοκρασία νερού
5. εκτελούν αυξημένη σωματική εργασία
6. έχουν πρόβλημα κλειστοφοβίας κ.λ.π.

Τα πρώτα σημάδια είναι:

1. ανασφάλεια
2. φοβία
3. ταχυπαλμία
4. αυξημένος ρυθμός αναπνοής…..

Στην συνέχεια υπάρχει η αίσθηση ότι δεν επαρκεί ο αέρας που μας δίνει ο ρυθμιστής με αποτέλεσμα να εντείνεται ο ρυθμός της αναπνοής ακόμα περισσότερο. 

Στην εξέλιξη του φαινομένου συμβάλλουν και άλλοι παράγοντες όπως:

1. η δύσκολη αναπνοή λόγου της πυκνότητας του αέρα που αναπνέουμε (σε κάπως μεγαλύτερα βάθη)
2. ο στροβιλισμός του αέρα μέσα στους πνεύμονες ο οποίος εμποδίζει σημαντικά την ανταλλαγή και την εκπνοή των αερίων
3. η αλλαγή τρόπου αναπνοής υποβρυχίως (βλέπε σημείωση).

Η αίσθηση ότι δεν επαρκεί ο αέρα μας αναγκάζει υποσυνείδητα να έχουμε πάντα τους πνεύμονες γεμάτους με αποτέλεσμα να αναπνέουμε μικρότερη ποσότητα αέρα, μερικές φορές ο αέρας παραμένει στους νεκρούς χώρους του αναπνευστικού μας συστήματος χωρίς να φτάνει σωστά στους πνεύμονες. 

Έτσι αυξάνεται το διοξείδιο του άνθρακα CO2 ακόμα περισσότερο στο αίμα που ως γνωστό ρυθμίζει το αναπνευστικό μας σύστημα.

Από κει και πέρα είναι θέμα 20-30 δευτερολέπτων το ξέσπασμα του πανικού. 

Πέρα των 20-30 δευτερολέπτων σε αυτό το στάδιο ο πανικός δεν είναι πλέον διαχειρίσιμος από το ίδιο άτομο.

Όπως αποδεικνύουν συστηματικές έρευνες, πολλά ατυχήματα οφείλονται σε αυτό ακριβώς το φαινόμενο, αυτοδύτες βρέθηκαν πνιγμένοι ενώ οι ρυθμιστές ήταν εντάξει και στις φιάλες με αρκετή ποσότητα αερίου, παρόλα αυτά βρέθηκαν πνιγμένοι και σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις χωρίς ρυθμιστή στο στόμα.

Τι μπορούμε όμως να κάνουμε ώστε να αποφύγουμε μια τέτοια εξέλιξη?

Κατά αρχήν το πρόβλημα δεν παρουσιάζεται ξαφνικά και αυτό είναι το ευτύχημα.

Αφού καταλάβουμε τις πρώτες ενδείξεις που προανέφερα, κάνουμε οικονομία δυνάμεων, δηλαδή σταματάμε να κολυμπάμε, αναπνέουμε και εκπνέουμε βαθιά (ελεγχόμενα) 3 - 4 φορές ανανεώνοντας τον αέρα στους πνεύμονες.

Με αυτό το τρόπο επιστρατεύουμε τις τελευταίες αντιδράσεις του οργανισμού μας και μας δίνει την ευκαιρία μιας στοιχειώδους διαχείρισης του προβλήματος. 

Στην συνέχεια με την βοήθεια του συντρόφου μας (είναι καθοριστικής σημασίας και επιδρά θετικά στην ψυχολογία) αρχίζουμε ελεγχόμενη άνοδο φτάνοντας σιγά σιγά σε μικρότερο βάθος όπου η αναπνοή αρχίζει να επανέρχεται σε κανονική λειτουργία.

Σε κάμια περίπτωση δεν συνεχίζουμε την κατάδυση, παρά την διακόπτουμε αμέσως τηρώντας ταχύτητα ανόδου και τυχόν στάσεις αποσυμπίεσης.

Σημείωση:

Στο φυσικό μας περιβάλλον κάτω από ομαλές συνθήκες η εκπνοή είναι η κανονική κατάσταση, υποβρύχιως όμως και χωρίς την θεληση μας αντιστρέφεται και η κανονική κατάσταση είναι η εισπνοή. 

Αλλάζει επομένως και η χρονική σχέση του κύκλου αναπνοής. 

Ενώ στο φυσικό μας περιβάλλον o κύκλος αναπνοής είναι αναπνοή- εκπνοή-μικρό διάλειμμα-αναπνοή....., υποβρυχίως στην πλειοψηφία των δυτών είναι αντίστροφα, μικρό διάλειμμα-εκπνοή-εισπνοή-μικρό διάλειμα.........

Χρήστος Ευθυμίου